Home

 
Hier volgt een lijst met betekenissen van scheepsnamen van voornamelijk Nederlandse schepen uit de beroepsvaart (zee- en binnenvaart).
De ervaring leert dat voornamelijk Latijnse namen nogal eens verschillende betekenissen toegewezen krijgen door schippers, waarvan sommigen onterecht. Veel aangeleverde namen stuur ik eerst door naar diverse personen die goed thuis zijn in de oude talen, als Latijn, Grieks en Hebreeuws, om een eventuele correctie of aanvulling te vermelden. Via via hoorde ik van een universitair docent Latijn dat hij soms z'n tenen kromde over Latijnse (scheeps)namen!

Wilt u een scheepsnaam + betekenis of achtergrond naar mij mailen? Klik dan .
Gewenst zijn bijv. anderstalige namen, en namen van riviertjes, streken, historische personen of wat dan ook. Geen namen m.b.t. sport, moderne muziek(sterren) e.d.

 

Last updated 3.11.2017


    A
  1. Adagio
    Langzaam.
    Komt uit de muziekwereld: (Italiaans: ad agio = op zijn gemak), in de muziek een term waarmee een langzaam tempo wordt aangeduid.
    Encarta Winkler Prins 2006 1993-2005 Microsoft Corporation/Het Spectrum. Alle rechten voorbehouden.

  2. Adonai
    Letterlijk: 'Mijne Heeren', pluralis majestatis met de betekenis 'mijn HEER(E)' ter aanduiding van God, of een verstarde vorm met de betekenis 'HEERE', eveneens ter aanduiding van God. (Hebreeuws)

  3. Adonia
    Mijn Heere is de HEERE. (Hebreeuws)

  4. Admiratio
    Verwondering. (Latijn)

  5. Advendo
    Betekenis wordt nog nader onderzocht, maar voorlopig antwoord:
    Mogelijk afgeleid van advent, volgens Wikipedia "afgeleid van het Latijnse woord adventus, dat komst betekent" .

  6. Aldebaran
    (v. Arab. al-dabaran = de volger, nl. van de Plejaden op hun baan langs de hemel), de ster a Tauri van het sterrenbeeld Stier, een van de helderste sterren aan de hemel, op een afstand van circa 70 lichtjaar. De ster is visueel van magnitude 0,9.
    (...)
    Met behulp van een interferometer is de middellijn van Aldebaran bepaald; deze bedraagt circa 45 maal die van de zon. Aldebaran is een visuele dubbelster, doch de begeleider is zeer lichtzwak (m = +13). Daar Aldebaran slechts weinig ten zuiden van de ecliptica staat, wordt ze vrij regelmatig door de maan bedekt. De helderheid van Aldebaran is niet helemaal constant.
    Encarta Winkler Prins 2006 1993-2005 Microsoft Corporation/Het Spectrum. Alle rechten voorbehouden.

  7. Alea Jacta Est
    De teerling is geworpen (teerling is een oud woord voor dobbelsteen).
    Betekent zoiets als: er is een besluit genomen, een beslissing gevallen, en de gevolgen daarvan moeten geaccepteerd worden (Van Dale). De uitspraak wordt toegeschreven aan Julius Caesar, die dit gezegd zou hebben toen hij zijn legioenen het bevel gaf om de Rubico over te steken en Rome binnen te trekken. Met de uitspraak wordt bedoeld dat er vanaf dat punt geen weg terug meer is.

  8. Alfa
    'Begin' of 'Eerste'.

  9. Alm
    Klein riviertje in het Land van Heusden en Altena.

  10. Alpha
    'Begin' of 'Eerste'.

  11. Ambitie
    Volgens Van Dale afgeleid van het Franse ambition
    1. eerzucht
    2. (in 't mv.) begeerte om te verwerven
    3. streven naar en lust tot goede of betere vervulling van een ambt, een taak, ijver, lust om te werken
    4. (verouderd) lust, animo

  12. Ambivalent
    Volgens Van Dale gevormd van het Latijnse ambo (beide) + valens (waardig)
    tegelijkertijd twee verschillende, bep. positieve en negatieve, waarden hebbend.
    Synoniemen: dubbel, tweeslachtig.

  13. Amicitia
    Vriendschap. (Latijn)

  14. Amor Vincit
    De liefde overwint. (Latijn)

  15. Amor Vincit Omnia
    De liefde overwint alles (letterlijk : 'alle dingen', dus geen personen). (Latijn)

  16. Amore Vici
    Ik heb door / met liefde overwonnen. (Latijn)

  17. Animo
    Van leven voorzien / bezielen / levendig houden.

  18. Aqua Domus
    Water huis.
    Met een aantekening: Aqua = water en Domus = huis. Echter is het geen goed Latijn om deze combinatie te gebruiken.

  19. Aqua-Myra
    Waterprinses.
    De vrouw van de schipper van dit schip heet ook Myra.
    De opmerking van de taaldeskundige is kort maar krachtig: onzincombinatie/wat de gek erin ziet/moderne kunst.

  20. Aquanaut
    Van Dale: na 1950 van Latijn aqua (water) + nauta (schipper).
    Diepzeeonderzoeker die in een klok of onderzees laboratorium in zee afdaalt en daar verblijft.
    Taaldeskundige: aqua=water/nauta=schipper; dus dubbelop!!, want een 'nauta' in Latijn is altijd een die met water te maken heeft.

  21. Asporto
    Italiaans (Latijn) voor meenemen, wegvoeren of ontvoeren.
    In Italië staat vaak bij drankautomaten -solo per asporto- en dat wordt vertaald als: only for take away.

  22. Astrolabe
    Frans? voor het Latijnse astrolabium. Afbeelding
    Het astrolabium is een van de oudste astronomische instrumenten, waarmee de posities van hemellichamen zijn te bepalen. Waarschijnlijk werd het voor het eerst gebruikt door de Griekse astronoom Hipparchus in de eerste eeuw voor Christus. Het werd toegepast door zeevaarders tot de uitvinding van het sextant door Isaac Newton in de zeventiende eeuw.
    Encarta Winkler Prins 2006 1993-2005 Microsoft Corporation/Het Spectrum. Alle rechten voorbehouden.

  23. Avanti
    Vooruit (Italiaans).


    B
  24. Baitulos
    Op een website kwamen we deze uitleg tegen:
    "Baitulos - Greek name for the swaddled (ingezwachtelde), anointed (met olie overgoten) stone. Prevalent (vaak voorkomend) in many myths and legends. From Bhai and also, tli, tleh, or tloh; combined, Bhai-tuloh, "life-restoring child."
    Taaldeskundige: Inderdaad is er een (zeldzaam) Grieks woord baitulos. Woordenboek zegt 'meteoorsteen' (en dus heilig want uit de hemel…).

  25. Battenoord
    Een gehucht niet ver van Nieuwe Tonge (gemeente Middelharnis) aan de dijk van de Grevelingen, op het eiland Overflakkee (Zuid-Holland).
    (Bron: www.battennoord.nl)

  26. Bona Fides
    Goed vertrouwen. (Latijn)

  27. Bona Fide
    In/met goed vertrouwen. (Latijn)

  28. Bona Spes
    Goede Hoop. (Latijn)

  29. Bono Cum Deo
    Met God is het goed.
    Taaldeskundige: Deze vertaling vereist een andere vorm van bonus/bono. Grammaticaal kan het alleen betekenen: '(samen) met de/een goede God'. De volgorde in het Latijn is dan wel wat vreemd.

  30. Breediep
    Doorgang voor de scheepvaart tussen de Nieuwe Waterweg en het Calandkanaal, t.h.v. Hoek van Holland.


    C
  31. Capibara
    Waterzwijn.

  32. Caritas
    Naastenliefde. (Latijn)

  33. Carpe Diem
    'Pluk de dag' of 'Geniet van het heden'. (Latijn)
    Naar de spreuk: carpe diem quam minimum credula postero.(Horatius, Oden 1, 11, 8): pluk de dag, maak zo min mogelijk staat op de volgende (ook in de zin van: stel nooit uit tot morgen wat ge heden doen kunt)

  34. Carpe Noctem
    Pluk de nacht. (Latijn)

  35. Citadel
    Vesting / burcht.

  36. Colonia
    Keulen. Keulen is afgeleid van het Latijnse Colonia, hetgeen betekent 'volksplanting' of 'kolonie'. Wat wij nu Keulen noemen was sinds 50 na Chr. zo'n (Romeinse) nederzetting, genaamd de 'Colonia (Claudia Ara) Agrippinensium'. Afgekort CCAA.

  37. Con Amore
    Met Liefde.

  38. Con Amper(e)
    Men zegt: 't Kon amper' ofwel 't kon maar net'. Of dit juist is??

  39. Con Zelo
    Met IJver.

  40. Concordia
    Volgens Van Dale 'eendracht, eensgezindheid'. Volgens een schipper 'samenwerking'.
    In de Van Dale kwam ik de volgende leuke bijkomstigheid tegen:
    concordia discors: tweedrachtvolle eendracht, o.a. bij Horatius en Ovidius, die daarmee de harmonie in de natuur ondanks de strijdende natuurkrachten op het oog hadden.

  41. Confiance
    Vertrouwen. (Frans)

  42. Confidentia
    Vertrouwen. (Latijn)

  43. Content
    Vernederlandst van het Latijnse Contentus; tevreden.

  44. Contentus
    Tevreden. (Latijn)

  45. Coöperatio
    Samenwerking.

  46. Coram Deo
    Voor Gods aangezicht. (Latijn)
    Of: Onder het alziend oog van God.

  47. Corazon
    Hart. (Spaans)

  48. Courage
    Nieuwe moed.

  49. Credo
    Letterlijk: Ik geloof.

  50. Cum Deo
    Met God. (Latijn)

  51. Cura
    Zorg.

  52. Cura Deï
    (Door) zorg van God.

  53. Curata
    Verzorgd. (voltooid deelwoord)

  54. Custos Deo
    God is Bewaarder.
    Volgens de taaldeskundigen onjuist: Fout; maar wie weet meent iemand te moeten schrijven "koster/bewaarder/bewaker voor God", maar dat zet je niet op een schip.


    D
  55. Da Capo
    Vanaf het begin. (Italiaans)
    Komt uit de muziekwereld en betekent daar: Van het begin af herhalen. En zo begint een schipper ook weer telkens opnieuw.

  56. De tijd zal 't leren
    Spreekt eigenlijk voor zich. Men begon aan iets nieuws (nieuw (type) schip bijvoorbeeld), niet wetende wat het resultaat er van zou zijn, maar: De tijd zal 't leren.

  57. Delta
    - land ingesloten door de armen waarin zich een rivier bij zijn uitmonding verdeelt
    - De vierde letter van het Griekse alfabet

  58. Denzo
    Dag En Nacht Zondags Ook.

  59. Deo Annuente
    In verwachting tot God.
    Letterlijk 'God toestemmende (door een wenk) / toezeggend / belovende'. De vertaling kan dan worden: 'als God toestemt', of: 'met Gods toestemming'.

  60. Deo Confidentes
    Is een deel van de wapenspreuk van Zuid-Holland: (Vigilate) Deo Confidentes = (Waakt) vertrouwend op God. (Latijn)

  61. Deo Dicatus
    Gode gewijd.

  62. Deo Duce
    Als God leider is / Onder Gods leiding. (Latijn)

  63. Deo Favente
    Als God begunstigt / Onder Gods gunst. (Latijn)

  64. Deo Gratia
    Zelfde als Deo Gratias, maar hier in het enkelvoud. Er zou eigenlijk Gratiam moeten staan, dan is het: Dank aan God. (Latijn)

  65. Deo Gratias
    Dank(betuigingen) aan God. (Latijn)

  66. Deo Juvante
    Als God helpt / Met Gods hulp. (Latijn)

  67. Deo Volente
    Letterlijk 'God willende' of 'Indien God het wil'. (Latijn)
    Het is een Latijnse uitspraak naar aanleiding van de Bijbeltekst Jakobus 4 vers 15. Jakobus 4 vers 13 t/m 15 handelt over de onzekerheid van het leven. Er staat:
    Welaan nu gij, die daar zegt: "Wij zullen heden of morgen naar zulk een stad reizen, en aldaar een jaar overbrengen, en koopmanschap drijven en winst doen". Gij die niet weet, wat morgen geschieden zal! Want hoedanig is uw leven? Want het is een damp, die voor een weinig tijds gezien wordt en daarna verdwijnt. In plaats dat gij zoudt zeggen: "Indien de Heere wil en wij leven zullen, zo zullen wij dit of dat doen."

    Ook in Handelingen 18:21:

    Maar hij nam afscheid van hen, zeggende: Ik moet ganselijk het toekomende feest te Jeruzalem houden; doch ik zal tot u wederkeren, zo God wil.

  68. Dependent
    Afhankelijk.

  69. Desperado
    Spaanse term afkomstig van het Latijnse 'desperare' (wanhopen).
    Van Dale: Tot het uiterste gedreven en daardoor niets ontziend, volmaakt roekeloos mens.
    Woordenboek bij Encarta: Wanhopige waaghals, iem. die in vertwijfeling niets ontziet.

  70. Deus Gubernator
    God (is) stuurman/leidsman.

  71. Deus Tecum
    God (zij) met u!

  72. Dieu Donné
    Door God gegeven. (Frans)

  73. Dios Mediante
    Spaans voor Deo Juvante.

  74. Domenica
    Zondag.

  75. Duc in Altum
    N.a.v. Lukas 5:4 in de Latijnse tekst (Vulgaat): 'Steek af naar de diepte', of: 'Ga naar diep water'.

  76. Dwaal ik, wacht u
    Als waarschuwing: Dwaal ik? Wacht u dan! (om niet hetzelfde te doen).


    E
  77. Eben Haëzer
    Letterlijk: 'Steen der hulp, helpsteen'. (Hebreeuws)
    Het wordt echter vaak gebruikt met als betekenis: 'Tot hiertoe heeft de HEERE ons geholpen'. Dit heeft zijn oorsprong in de Bijbel, 1 Samuël 7 vers 12:
    Samuël nu nam een steen, en stelde dien tussen Mizpa en tussen Sen, en hij noemde diens naam Eben-Haezer; en hij zeide: Tot hiertoe heeft de HEERE ons geholpen.

  78. Elan
    Vuur (van vurig). Volgens Van Dale: aandrift waarmee men te werk gaat; synoniem: bezieling, vuur, enthousiasme

  79. Emmanuel
    God (zij/is) met ons. (Grieks)

  80. Escape
    Ontsnappen, ontkomen, ontgaan.

  81. Eureka
    Ik heb het gevonden! (Naar de uitroep van Archimedes bij het vinden van de naar hem genoemde hydrostatische wet) (uit het Grieks)

  82. Ex Mara Gratia
    Genade uit zee.
    Onjuist, want dan zou het moeten zijn: 'ex mari gratia'. (Latijn)

  83. Ex Mera Gratia
    Uit louter/zuiver genade. (Latijn)


    F
  84. Factotum
    Manusje van alles, iemand die voor allerlei diensten gebruikt wordt.
    Herkomst volgense Van Dale: Frans, gevormd van Latijn facere (doen) + totum (alles), dus: doe alles

  85. Falmarin
    Geest van de zee. (Is overigens geen Latijn)

  86. Fatum Ferenda
    Men mailde mij als betekenis: Waartoe het (nood)lot ons gebracht heeft.
    Commentaar van twee taalkundigen:
    1. Niet mee eens. Fatum is inderdaad Latijn voor 'noodlot'. Ferenda is een wat bijzondere werkwoordsvorm van 'fero' (=dragen/lijden) (het zgn. gerundivum, wat aangeeft dat een bepaalde handeling behoort gedaan te worden. Vergelijk 'agenda': de dingen die gedaan moeten worden en 'linquenda': de dingen die verlaten moeten worden). De precieze vorm ervan wordt bepaald door het onzijdige 'fatum'. Het wordt dan: "het noodlot dat gedragen moet worden / te dragen is". (Eigenlijk Fatum Ferendum).
    2. Ferenda is óf vrouwelijk enkelvoud óf neutrum meervoud. Kan dus niet bij fatum= het lot.

  87. Ferox
    Onverschrokken, Moedig, Strijdlustig, Wild, Eigenzinnig, Onstuimig en Onhandelbaar.

  88. Festina Lente
    Haast u langzaam. (Het motto van keizer Augustus).

  89. Festine Vere of Festina Vere
    Ik kreeg de volgende betekenis aangeleverd: Vordert gestaag/langzaam.
    Taaldeskundige 1: Fout. Omdat 'festina vere' lastig te vertalen is, vermoed ik dat er hier een fout gemaakt is door de schipper die zijn schip 'festina vere' heeft genoemd. Mogelijk scharniert de fout rond het Latijnse woord voor lente (ver, veris) en het Nederlandse begrip lente.
    Taaldeskundige 2: Fout. Festina vere: Onzin. Ik denk ook dat iemand 'vere' heeft aangedragen als vertaling voor 'in de lente' of zo iets.

  90. Fiat Voluntas (Tua)
    (Uw) wil geschiede. (Latijn)

  91. Fides
    Vertrouwen, betrouwbaarheid, trouw. (Latijn)

  92. Fiducia
    Goed vertrouwen in iets of iemand. (Latijn)

  93. Filia Mosae (laatste e móet er achter)
    Dochter van de Maas. (Latijn)

  94. Fixut Maris
    Fiks het maar eens (zoals je het snel uitspreekt).

  95. Fugit Hora
    De tijd vliegt.


    G
  96. Galaxy
    Melkweg(stelsel).

  97. GEA
    Ga En Arbeid.

  98. Giessenburg
    Deel van de Nederlandse gemeente Giessenlanden, prov. Zuid-Holland.
    Encarta Winkler Prins 2006 1993-2005 Microsoft Corporation/Het Spectrum. Alle rechten voorbehouden.

  99. Gipsy
    Zigeuner(in).

  100. Gotcha
    Engels voor 'gefopt', als uitroep.
    Een ander geeft als betekenis: Hebbes!
    ‘Hebbes’ kun je overigens ook roepen als je iemand gefopt hebt (‘ik heb hem beet’, ‘beetgenomen’, ‘hebbes’).

  101. Grace
    Genade.

  102. Gratias
    Dankbaarheid / genade. (Latijn)


    H
  103. Heber
    Naar de Bijbelse persoon Heber, daaruit voortgekomen de Hebreeën.
    Volgens de kanttekeningen op de Statenvertaling kan het betekenen: "kinderen der overvaart" van de rivier Eufraat, die Abraham overgevaren is.
    (Genesis 10:21 kanttekening 73).
    'Eber' in Genesis 10 en 11 betekent: Overzijde.
    'Cheber' in Genesis 46:17 betekent: Vereniging / Gemeenschap.

  104. Heerenschip
    Letterlijk wat ik toegestuurd kreeg:
    Het Heerenschip is afgeleid van het woord Herenschipper*. In de 19e eeuw stonden de herenschippers bekend om hun grote rijkdom vanwege het verhandelen van immense hoeveelheden zoals o.a. graan en aardappelen. Deze rijkdom uitte zich vooral in de sociale positie en aanzien. De schepen werden vergroot. Doordat de herenschipper zelf niet meer actief hoefde te zijn op zijn bedrijf verwierf hij een aanzienlijke positie in de plaatselijke, en deels ook landelijke politiek en het maatschappelijk leven.

    * Vrije geschiedschrijving nav de betekenis Herenboer.
    www.heerenschip.nl

  105. Heliodoor
    Volgens Van Dale: Na 1950 gevormd van het Griekse. hèlios (zon) + dˆron (geschenk), dus geschenk van de zon.
    Het lijkt totaal niets te maken te hebben met de betekenis die ik gemaild kreeg: Zilver of goud, in de zin van: soms is het zilver en soms is het goud.

  106. Hic et Ubique
    Hier en overal.

  107. Hoeksche Waard
    Hoekse Waard, officieel: Hoeksche Waard, eiland in de Nederlandse prov. Zuid-Holland, begrensd door de Oude Maas, de Dordtse Kil, het Hollands Diep, het Vuile Gat, het Haringvliet en het Spui. Het westelijk deel draagt de naam Beijerland (waarmee ook wel het gehele eiland wordt aangeduid).
    Encarta Winkler Prins 2006 1993-2005 Microsoft Corporation/Het Spectrum. Alle rechten voorbehouden.


    I
  108. Ido
    Uit de plaatsnaam Hendrik-Ido-Ambacht, waarover Encarta Winkler Prins o.a. schrijft: 'De gemeente is genoemd naar Hendrik Ydo, een van de heren die in 1331 de Zwijndrechtse Waard lieten bedijken'.
    Encarta Winkler Prins 2006 1993-2005 Microsoft Corporation/Het Spectrum. Alle rechten voorbehouden.

  109. IJ
    Het IJ is een rivier, voorheen een zeearm, in Noord-Holland. Het eigenlijke IJ of Binnen-IJ scheidt de Amsterdamse binnenstad van Amsterdam-Noord, en was oorspronkelijk een baai van de Zuiderzee.
    Het Buiten-IJ ligt oost van de Oranjesluizen.
    Één en ander komt uit nl.wikipedia.org.

  110. IJselmeer / IJsselmeer
    Vroeger de Zuiderzee, door het aanleggen van de Afsluitdijk IJsselmeer genaamd (de Gelderse IJssel mondt er in uit).
    Het stuk ZW van de dijk Enkhuizen-Lelystad heet geen IJsselmeer, maar Markermeer.
    Werd vroeger wel met één s geschreven.

  111. Immaculata
    De onbevlekte (Latijn).
    Vooral in Rooms-katholieke kringen wordt met deze term Maria, de moeder van Jezus aangeduid.

  112. Immanuel
    God (zij/is) met ons. (Hebreeuws)

  113. In tantum
    Tot zover. (Latijn)

  114. Independent
    Onafhankelijk.

  115. Ingona
    IN GOds NAam.

  116. Insula
    Latijn voor 'eiland'.

  117. Interim
    Letterlijk vanuit het Latijn: ondertussen.
    Wordt in het Nederlands gebruikt als 'tijdelijk' of 'waarnemend', officieel moet er dan staan 'ad interim'.

  118. Internos
    'Tussen/onder ons' of 'Onderling'.


    J
  119. Jacta Alea Est
    Zie Alea Jacta Est.

  120. Justitia
    Rechtvaardigheid/Gerechtigheid. (Latijn)
    Officieel begint het in het Latijn met een i. Het Latijn kent geen j als beginletter, maar dan staat er altijd een i: Iustitia.

  121. Justo Tempore
    Op de juiste tijd (Latijn).


    K
  122. Kadima
    Vooruit, Voorwaarts, Oost, Oostenwind, Oostwaarts. (Hebreeuws)

  123. Kasbah
    Is volgens de schipper Marokkaans voor een soort bazar. Een hoeveelheid kleine winkeltjes met allerlei snuisterijen te koop.
    Zie ook http://nl.wikipedia.org/wiki/Kasbah.

    Iemand corrigeert of vult aan:
    Een door verdedigingswerken omgeven oude stadskern van Arabische steden in Noord-Afrika.

  124. Katong Dua
    Wij beiden. Of: Wij twee. (Moluks Maleis)

  125. Keistad
    Naar de stad Amersfoort, welke de Keistad genoemd wordt.
    Zie voor de reden hier van op nl.wikipedia.org onder 'Amersfoortse Kei'.


    L
  126. La Providence
    De voorzienigheid. (Frans)

  127. Laboremus
    Laten we werken.

  128. Ladebomado
    LAat DE BOeren MAar DOrsen.

  129. Largo
    Komt uit de muziek en betekent 'in langzame tred', maar ook 'ruim' en 'breed'.

  130. Laus Deo
    'Lof (zij) God/Gode' of 'een loflied voor God'. (Latijn)

  131. Laus Dei
    Gods lof. (Latijn)

  132. Le Nénuphar Blanc
    De witte waterlelie. (Frans?)

  133. Libertas
    Vrijheid. (Latijn)

  134. Liberté
    Vrijheid. (Frans)

  135. Linquenda
    (Huis/schip) dat verlaten moet worden.
    Linquenda tellus, et domus, et placens uxor (Horatius). Deze Latijnse spreuk betekent: 'Eens moeten wij deze grond, dit huis en de dierbare echtgenote verlaten'.

  136. Lis
    Leven Is Strijd.

  137. Luctor
    Ik worstel (in de zin van strijden, kampen).

  138. Luctor et Emergo
    Ik worstel en kom boven. (Spreuk van de provincie Zeeland)

  139. Lumara
    L*l MAar RAak.


    M
  140. Macte Animo
    Houd goede moed. Of wat vrijer vertaald: houd moed, bijt door!

  141. Madjoe
    Vooruit (Maleis).

  142. Madrigale
    Herderslied.

  143. Manu Forti
    (hand/sterk). Met krachtige hand. (Latijn)

  144. Maran Atha
    Marana tha of Maran atha, heeft respectievelijk de betekenis: 'Onze Heere, kom!' of: 'Onze Heere is gekomen'. (Aramees)

  145. Maranta
    Plantengeslacht.

  146. Maris Stella
    Ster der zee.

  147. Mastodont
    Uitgestorven dier uit het geslacht van de olifantachtigen.

  148. Mattanja
    Geschenk/gave van de HEERE. (Hebreeuws)

  149. Mattheüs
    Geschenk/gave van de HEERE. Een verlatiniseerde Griekse naam die zijn oorsprong vindt in het Hebreeuws.

  150. Mea Culpa
    Mijn Schuld. Of als vrije vertaling: Het spijt me. (Latijn)
    Als uitspraak: Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Vertaald: Mijn schuld, mijn schuld, mijn eigen ergste schuld.

  151. Meander
    [hydrologie], een bocht in een rivier die deel uitmaakt van een min of meer regelmatige opeenvolging van een reeks van linker- en rechterbochten. De naam stamt van de sterk kronkelende rivier Maeander in Klein-Azië, thans de Büyük Menderes (400 km lang), bij Milete in Zuidwest-Turkije.
    Encarta Winkler Prins 2006 1993-2005 Microsoft Corporation/Het Spectrum. Alle rechten voorbehouden.

  152. Mego
    MEt GOd.

  153. Memento
    Gedenk!
    Bekend van de spreuk bij sommige begraafplaatsen e.d.: Memento Mori: Gedenk te sterven. Of: Vergeet niet te sterven, welke eigenlijk de juiste vertaling is.

  154. Metanoia
    Ommekeer. (Grieks)
    Iemand mailde mij de volgende uitleg: Het is een grieks begrip waarmee men een plotselinge totale verandering aanduid die een schipper regelmatig meemaakt. Het ene moment vaar je de sluis IN even daarna vaar je hem UIT. Je vaart OP, gaat rond en vaart AF.
    Van de kant der geleerden kreeg ik hierop het volgende commentaar:
    Dit is een overbekend woord dat nog regelmatig vanaf de kansels klinkt. Het komt vaak voor in het Nieuwe Testament om er boete, berouw, bekering of omkering mee aan te duiden. Bijv. ván de zonde náár de gerechtigheid of ván de duivel náár God. Het betreft dan de gezindheid van de geest.
    Het gaat vooral om een verandering (radicale omkeer) in het denken van de mens. En of dat uitgebreid kan worden naar zaken als de vaarrichting van een schip is te betwijfelen. In het Grieks komt namelijk met nadruk het aspect en de activiteit van de 'geest' voor in het woord.

  155. Mira Ceti
    Mijn laatste cent.
    Overigens kon een talen-deskundige deze betekenis in het Latijn en/of Grieks niet thuisbrengen.

  156. Miramar
    'Zie de zee', 'Bewonder de zee' of 'Aanschouw de zee'. (Spaans?)

  157. Moëni
    Van de Main. (Main = Moenus). Vergelijk: Rhenus = Rijn en Rex Rheni = Koning van de Rijn. (Latijn)

  158. Moguntia / Moguntiacum
    Mainz.
    Komt in Oudheid in lange en korte vorm voor. (Latijn)

  159. Mon Desir
    Mijn verlangen.

  160. Mustang
    (v. Sp. mesteño), een verwilderd paard, zoals dat vroeger in grote kudden in de prairies van Noord-Amerika rondzwierf. De mustangs waren afstammelingen van de paarden van de conquistadores.
    Encarta Winkler Prins 2006 1993-2005 Microsoft Corporation/Het Spectrum. Alle rechten voorbehouden.

  161. Mutatie
    Verandering.

  162. Myosotis
    Vergeet-mij-nietje (plantengeslacht).


    N
  163. Navata
    Schip. Of: Ruim. (Italiaans)

  164. Nehalennia
    Keltish-Germaanse beschermgodin van vissers en zeelui.
    2e en 3e eeuw na Christus godin van de vruchtbaarheid. (Bron: Wikipedia)
    Vermoedelijk Keltische voorspoeds- en moedergodin die in de Rom. tijd (vnl. ca. 200 na Chr.) werd vereerd, vooral in het Rijnland en onze streken'. (Bron: Winkler Prins)
    Veel beelden of altaren van deze godin staan in Museum Leiden, afkomstig uit zee bij Colijnsplaat.

  165. Nénuphar
    Waterlelie. (Frans?)

  166. Nescio
    Ik weet (het) niet.

  167. Nihil Perfectum
    Niets is volmaakt.

  168. Nil Desperandum
    (Er is) niets te wanhopen. (Latijn)
    De spreuk luidt volledig : Nil Desperandum Deo Duce: Er is niets te wanhopen indien God de gids is/onder Gods leiding.

  169. Nivoma
    Nimmer volmaakt.

  170. Novoma
    Nooit volmaakt.

  171. No Fear
    Geen vrees/angst.

  172. Nova Cura
    Nieuwe zorg. Of: Met nieuwe zorg.

  173. Nova Spes
    Nieuwe hoop.

  174. Noviomagum
    Nijmegen. (Latijn)

  175. Nulli Cedo
    Ik wijk voor niets / Ik doe voor niemand onder. (Latijn)
    Staat ook op de poort van Nijenrode (een zeer kleine, maar, ook internationaal, zeer goed bekend staande business-universiteit in Breukelen).

    Gekscherend soms verbasterd tot “Nutteloos lichaam creëert eigen doodsoorzaak”.
    De wapenspreuk wordt ook wel eens ingevuld als acroniem: "Nooit Uitgeslapen Luie Lamlendige Infanterist, Commentaar En Dergelijke Overbodig".


    O
  176. Omega
    'Einde' of 'Laatste'.

  177. Ora et Labora
    Bid en werk.

  178. Orion
    Twee mogelijkheden, die ook weer min of meer aan elkaar verbonden zijn:
    1. Uit de Griekse mythologie: Een geweldig jager van uitnemende kracht en schoonheid, die de Plejaden achtervolgde tot zij door Zeus onder de sterren opgenomen werden. Volgens Homerus werd hij door Eos ontvoerd en op bevel van Zeus door Artemis gedood, volgens anderen door Artemis gedood omdat hij haar of een van haar volgelingen geweld wilde aandoen; na zijn dood als sterrenbeeld aan de hemel geplaatst met de hond Sirius naast zich.
    2. Uit de astronomie: Het helderste sterrenbeeld dat in Europa zichtbaar is.
    Bronnen: 1. Encarta Winkler Prins 2006 1993-2005 Microsoft Corporation/Het Spectrum. 2. Woordenboek Van Dale.

  179. Othello
    Othello, de moor van Venetië: toneelstuk (tragedie) van William Shakespeare uit vermoedelijk 1603. Donker persoon.
    De lading van de (niet meer bestaande) schepen Othello 1 t/m 9 was altijd zwart en donker (teer en teerproducten).


    P
  180. Pamoja
    Saamhorigheid. (Swahilisch ofwel Kiswahili)

  181. Panta Rhei
    Vrij vertaald: 'Alles is Vergankelijk'.
    Letterlijk vertaald: Grieks voor 'alles stroomt/vervloeit'.
    Is een uitspraak van de filosoof Herakleitos: 'Panta rei kai ouden menei' = 'Alles stroomt en er blijft niets over'. (Grieks)

  182. Patria
    Vaderstad/geboorteplaats. Eigenlijk alleen te gebruiken in combinatie met andere woorden.

  183. Pax
    Vrede.

  184. Pax Tecum
    Vrede (zij) met u!

  185. Philadelfia
    Broederliefde.
    Het is Grieks (filadelfi,a) en betekent inderdaad broeder- (én zuster-)liefde. Het wordt vooral gebruikt voor de liefde tot de christelijke geloofsgenoten (in geestelijke zin broeders en zusters). Zie bijv. de griekse tekst van Rom. 12:10 en Hebr. 13:1.

  186. Pia Vota
    Vrome wensen.

  187. Praxeas
    Persoon uit de Vroege Kerkgeschiedenis.
    Volgens de christelijke encyclopedie (2e druk) een ketter uit het eind van de tweede en het begin van de derde eeuw die de godheid van de H. Geest loochende en het goddelijke in Christus met de Vader vereenzelvigde.

  188. Prelude
    - Voorspel (muziek)
    - Begin (figuurlijk)

  189. Primo initio
    In het eerste begin.

  190. Pro Veritate
    Voor de waarheid. (Latijn)

  191. Prudentia
    Voorzichtigheid, kennis van iets, ervaring in iets, verstand, inzicht en levenservaring. Bijbelvertalingen geven o.a. 'verstandigheid' (NBG 1951) en 'voorzichtigheid' (SV1637).


    Q
  192. Quo Vadis
    Waarheen gaat gij?


    R
  193. Rápido Lanza
    Snelle speer. Staat op een scherp schip. Vermoedelijk Spaans: Rápido = snel. Lanza = spiets, lans, speer. Het schip is zo scherp als een speer en gaat daardoor snel.

  194. Regge-Hopper
    De Regge: Rivierje in Overijssel; vormt de scheiding tussen Twente & Salland.
    Hopper: Afgeleid van het Engelse hoppen (springen) zoals bij de "city-hopper" van de KLM, en is een verwijzing naar het snel heen en weer 'hoppen' tussen de diverse havens.
    Van oorsprong zijn alle 'hopper-schepen' naar rivieren vernoemd: Donge, Linge, Dieze, Amer.
    Wij hebben voor de Regge gekozen vanwege onze straatnaam: De Regge-straat.

  195. Regina Caeli (of Regina Coeli)
    Koningin van de hemel. (Maria)
    Het is de titel van één van de vijf 'Maria-antifonen'.

  196. Regina Rheni
    Koningin van de Rijn.

  197. Rehoboth
    Hebreeuws: Ruimte! (als uitroep).

  198. Relinquenda
    De dingen die weer verlaten moeten worden. (Zie ook Linquenda).

  199. Remplaçant
    Vervanger.

  200. Repos Ailleurs
    (De) rustplaats (is) elders.
    Wapenspeuk van Marnix van Sint Aldegonde: "Hijsch uw zeilen en zoekt elders de rustplaats die voor u is voorbestemd. Aan het firmament wijst de poolster van het Evangelie". (Frans)

  201. Res Nova
    Nieuwe onderneming.

  202. Résidence
    Verblijfplaats / woning / woonplaats. (Frans: Résidence; Engels: Residence)

  203. Rex Rheni
    Koning van de Rijn.

  204. Rhenus
    De Rijn. (Latijn)

  205. Rien sans dieu
    Niets zonder God. (Frans)

  206. Rival
    Hier worden twee betekenissen aan gegeven:
    1: Rijkdom In Voorspoed Arbeid en Liefde.
    2: Mededinger. (Engels)


    S
  207. Sadile
    SAmen DIt LEven.

  208. Salve
    Vaarwel / gegroet. (Latijn)
    Wel wat te zwak vertaald. Het is echt afgeleid van salveo met de betekenis van 'heil' of 'gezondheid' erin. Van daaruit gedacht kan het ook vertaald worden als: "Heil (U)"; en dat wordt dan vooral gebruikt als groet bij het komen ('welkom'), en minder vaak bij het gaan. Als afscheidsgroet wordt meer Vale gebruikt.
    Wordt uitgesproken als "salvee", wat helaas veel mensen niet begrijpen, maar in het Latijn wordt er geen streepje op de "e" gezet.

  209. Sardijn
    De eigenaar van het schip schreef me ongeveer dit:
    Het schip is vernoemd naar de Sardijngeul, de vaargeul die dicht onder de Vlissingse Boulevard langs loopt. Een sardijntje schijnt een klein visje te zijn met een frisse geur (niet te verwarren met een sardine). Een visboer vertelde me dit.
    Als aanvulling: In een puzzelwoordenboek komt sardijn ook voor als vissoort. Van Dale geeft: (visserij) verse sprot (de gerookte vorm heet dan ‘sprot’). En 'sprot' is weer: haringachtig visje (Clupea sprattus), dat tegen de herfst op onze kusten verschijnt en in grote hoeveelheden gevangen en gerookt wordt.
    Dit inderdaad in tegenstelling tot sardine: haringachtig visje (Alosa of Sardina pilchardus) dat vooral in de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan wordt aangetroffen.

  210. Sardonix / Sardonyx
    Een edelgesteente.
    Kan ook te maken hebben met sterrenbeelden.

  211. Scaldis
    De Schelde. (Latijn)

  212. Semper Avanti
    Altijd vooruit.
    Kanttekening: Avanti is Italiaans en betekent: vooruit. Semper is Latijn en betekent: altijd/steeds. In het Italiaans zou men schrijven 'sempre'.

  213. Semper Fidelis
    Altijd betrouwbaar / steeds getrouw. (Latijn)

  214. Semper Spera
    Altijd hoop, of beter: Hoop altijd. (Latijn)
    Kanttekening: Spera is afgeleid van het werkwoord spero, en betekent: Hoop (in de zin van: je móet hopen). Semper Spera is dan: Hoop altijd, als bevel.

  215. Seolto
    Strijden En Ondernemen Leiden Tot Overwinning.

  216. Serdon
    Storm En Regen Deren Ons Niet.

  217. Servio
    Ik dien.

  218. Shalom
    Vrede. (Hebreeuws)

  219. Simcha
    Vreugde. (Hebreeuws)

  220. Simul Perfectum
    In één keer volmaakt.
    Een ander dacht het ook te kunnen vertalen met 'Deels volmaakt'.

  221. Simul Profecti
    Moeilijk te vertalen. Het zou kunnen zijn: (We zijn) tegelijk/gelijktijdig vertrokken.
    De taaldeskundige zei dat simul ook een voegwoord kan zijn "zodra", maar hij kon er verder niet mee uit de voeten.

  222. Sola Fide
    Alleen door geloof.

  223. Sola Gratia
    Alleen door genade.

  224. Soli Deo Gloria
    Alleen God de eer.

  225. Soli Vagus
    Alleen zwervend. (Latijn)
    Commentaar van taal-deskundige: Het woord solivagus (aanelkaargeschreven) is Latijn en beduidt: zwervend op z'n eentje / solitair.

  226. Spartibanco
    Gejaagd door de bank.

  227. Spartivento
    Gejaagd door de wind.

  228. Spera
    Hoop! (als bevel).

  229. Speranza
    Hoop.

  230. Spes
    Hoop.

  231. Spes et Fides
    Hoop en Geloof.

  232. Spes Nova
    Nieuwe hoop.

  233. Spes Mea
    Mijn hoop.

  234. Spes Renovata
    Hernieuwde hoop. (Latijn)

  235. Spes Salutis
    (op) Hoop van zegen; Hoop op zegen, of officieel: Hoop op heil/redding/behoud.

  236. Splendid
    Schitterend.

  237. Stella Maris
    Ster der zee.

  238. Sumus Umbra
    Wij zijn schaduwen, of officieel in het enkelvoud: Wij zijn schaduw. (Latijn)

  239. Sursum Corda
    Omhoog de harten. (Latijn)
    (Stamt uit de Latijnse Mis)

  240. Sustinebo
    Ik zal volharden/ volhouden. (Afgeleid van sustinendo progredior: Door het uit te houden/volharden. (Latijn)


    T
  241. Tabula Rasa
    Schone lei; onbeschreven blad. (Latijn)

  242. Teerstroom
    Tankrederij Van der Sluijs noemde zijn tankers allemaal naar rivieren e.d., met de toevoeging 'stroom', bijvoorbeeld Waalstroom.
    Hun werkbakje waar vanaf ze schepen teerden, noemden ze in lijn met die traditie maar Teerstroom.

  243. Tempo
    Het is mij onbekend met welke bedoeling de schipper deze naam gekozen heeft. Het kan namelijk vele betekenissen hebben.
    - Het kan Italiaans zijn. Dan betekent het 'tijd'.
    - Het kan ook zijn: 'relatieve snelheid' met betrekking tot muziekstukken en/of bewegingen, gebeurtenissen.
    - Het kan ook iets in de zin van 'vaart' of 'snelheid' betekenen.

  244. Tempo Passato
    Betekent letterlijk 'verleden tijd'. Als scheepsnaam wil men er mee bedoelen: 'De tijd gaat voorbij'.

  245. Tempora
    'De (vaste / bestemde) tijden', nl. van het leven of van de mens. (Latijn)

  246. Tempore
    Op tijd. Hier bedoeld: Tijdelijk.

  247. Temporeel
    Tijdelijk (Latijn).

  248. Tempus Erat
    Het is tijd geweest.

  249. Terra Nova
    Nieuwe aarde.

  250. Thuvine
    Oude naam van het plaatsje Duiven in Gelderland. Thuvine komt het eerst voor in het jaar 835 (838?) en is gesticht door de Romeinen.

  251. Tida Kira / Tidah Kirah
    Respectievelijk uit het Moluks Maleis en uit het Bahassa Indonesia.
    Betekent: Niet denken. Of: Nooit gedacht.

  252. Tjoba
    Proberen (Maleis).

  253. Transfero
    Ik breng van de ene plaats naar de andere over.

  254. Transiënt
    Afgeleid van transire; voorbijgaande. (Latijn)

  255. Transit
    Afgeleid van transire; hij/zij/het gaat voorbij. (Latijn)

  256. Transito
    Doorgang/doorvoer (van goederen). (Italiaans)

  257. Transitorius
    Voorbijgaand / vergankelijk. (Latijn)

  258. Trinitas
    Drie-eenheid, Drievuldigheid, Drieheid

  259. TWIOD
    Te Werken Is Ons Doel.

  260. Tyda Kyra
    Nooit gedacht (Maleis).


    U
  261. Ubi bene ibi patria
    Waar het goed is, daar is mijn vaderland.

  262. Ultima Latet
    Onjuist door een combinatie van meervoud en enkelvoud bij elkaar: De laatste dingen is verborgen.
    Beter zou zijn: Ultima Latent: De laatste dingen zijn verborgen.
    Op zonnewijzers staat het vaak als: Ultima (hora) latet: Het laatste uur is verborgen.

  263. Undique
    Overal (vandaan). (Latijn)
    Aanvulling van de kano-vaarder: De naam heeft betrekking op het feit dat ik met mijn bootje (kano) werkelijk overal kan varen.
    De term undique is ontleend uit de Carmina Burana van Carl Orff, van het lied "Amor volat undique" (De liefde is overal/komt overal vandaan).

  264. Unica
    Bij deze naam kreeg ik (ongeveer) de volgende vraag:
    Toen we ons eerste schip kochten stond daar de naam "UNICA" op. Bij navraag van de betekenis, kregen we te horen dat dat het meervoud zou zijn van unicum. Maar als er meer van zijn is het toch niet uniek meer?

    Sterk verkort antwoord van twee taalkundigen:
    Latijn. Het kan vrouwelijk 1e persoon enkelvoud zijn: zij is een unieke (unica) vrouw. Navis is Latijn voor schip/boot, en is een vrouwelijk woord. Daarom kan unica beduiden 'uniek' en slaat op schip.
    Men moet het unieke niet zozeer zoeken in de naam die op zijn 'stuk ijzer' staat, maar in het schip dat die naam draagt. En dat schip is beslist uniek, net als u en ik.

  265. Unitas
    Eenheid. (Latijn)

  266. Ursa Major (Officieel: Ursa maior)
    De Grote Beer (sterrenbeeld). (Latijn)

  267. Ursa Minor
    De Kleine Beer (sterrenbeeld). (Latijn)


    V
  268. Vale
    Afscheidsgroet, betekent letterlijk: 'Wees gezond/sterk', maar wordt meestal vertaald als 'vaarwel' of 'het ga je goed'. (Latijn)

  269. Vadowesa
    VAren DOen WE SAmen.

  270. Veritas
    (1). 'Werkelijkheid' (t.o. nabootsing) en (2) 'Waarheid' (t.o. leugen). (Latijn)

  271. Via Maris
    Weg der zee.

  272. Vice versa
    Heen en weer.

  273. Vigila
    Waak.

  274. Vigilate Deo Fidentes
    Waakt, vertrouwende op God. (Latijn)

  275. Vigilate et Orate
    Waakt en bidt.

  276. Viod
    Vooruitgang/Varen Is Ons Doel.

  277. Vios
    Vooruitgang/Varen Is Ons Streven.

  278. Vita Brevis
    Het leven (is) kort.
    Een spreuk van Bernardus schijnt geweest te zijn:
    Vita brevis via longa. fi (of si) vis ad met am pervenire incipe cleriter currere.
    Het leven is kort, den wegh is lang; zoo ghy aen het eynde komen wilt, begint met wackerheyt te loopen.

  279. Vita Nova
    Nieuw Leven.

  280. Vita Pugna
    Het leven (is) strijd. (Latijn)

  281. Vosta
    Vertrouwen op St. Antonius.

  282. Votum Corda
    Grammaticaal onjuist, zie Votum Cordis.

  283. Votum Cordis
    De wens van het hart.

  284. Vrijstad
    Stad van waaruit misdadigers niet werden uigeleverd (zoals bijv. Culemborg).
    De uitleg is voor christenen meer in het Oude Testament gelegen dan in de Nederlandse historie.


    W
  285. Wisconsin
    De naam van zowel een staat, stad als rivier in de Verenigde Staten. Zou in het Indiaans 'Ontmoeting der Wateren' betekenen.

  286. Wuta
    Wacht Uw Tijd Af.


    X
    Y
    Z
  287. Ziet op u zelve
    Spreekt voor zich. Als je je eigen doen en laten bekijkt, lever je niet zo snel commentaar op anderen.
    Heel plat gezegd: Kijk naar je eige!